Sociaal - emotioneel leren

Life skills sociaal-emotioneel leren
Op Kindcentrum De Heijberg worden de kinderen systematisch geholpen met het ontwikkelen van de life skills. Dit draagt bij aan een veilige leer- en leefomgeving en omvat de volgende competenties: 

- Besef hebben van jezelf (o.a. inschatten eigen gevoelens, jezelf leren kennen, zelfvertrouwen). 
- Besef hebben van een ander (o.a. empathie, verschillen herkennen en waarderen, sociale signalen). 
- Keuzes kunnen maken. 
- Zelfmanagement (o.a. impulscontrole bij stress, omgaan met heftige emoties, doelgericht gedrag). 
- Relaties kunnen hanteren (o.a. samenwerken, sociale druk weerstaan, conflicten oplossen). 

Positive Behavior Support (PBS): goed gedrag kun je leren
Iedere ouder wil graag dat zijn of haar kind een fijne schooltijd heeft en met plezier naar school gaat. Dit is ook het uitgangspunt op de Heijbergschool. Zin in leren kan alleen als de omgeving het leren bevordert. Positive Behavior Support (PBS) is een schoolbrede gedragsaanpak die zorgt voor een gezonde, positieve sociale omgeving die het leren bevordert en die gedragsproblemen voorkomt of doet afnemen.  

Maar hoe organiseer je dat op een goede manier in school? Niet alleen gebruiken we een methode voor sociaal-emotioneel leren, bieden verschillende trainingen en coaching, ook zijn er meerdere schoolbrede afspraken gemaakt. De afspraken hangen zichtbaar in alle lokalen en worden regelmatig met de leerlingen besproken. We benadrukken het positieve gedrag gerelateerd aan deze afspraken. Indien kleine of grote problemen zich voordoen, wordt het gesprek met de leerling(en) en waar nodig met  de ouders aangegaan.
 
KWINK
Op De Heijberg is sociaal-emotioneel leren een structureel onderdeel van het lesprogramma. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de methode KWINK . Deze methode biedt een doordacht schoolbreed lesprogramma voor groep 1 t/m 8 en is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten. Het is praktisch, leuk, actueel en aangepast aan de leeftijd en leefwereld van de desbetreffende groep. KWINK speelt een grote rol in de preventie (van bijvoorbeeld pesten op school) en het verantwoordelijkheidsgevoel van de groep.
KWINK biedt de leerling handvatten om sociaal emotioneel vaardiger te worden en zich te ontwikkelen als persoon.

Roots of Empathy
Empathie of het vermogen je in te leven in een ander, is een van de belangrijkste ingrediënten voor een veilige leer- en speelomgeving in een groep. Roots of Empathy is een wetenschappelijk onderbouwd lesprogramma dat negatief gedrag op verschillende vlakken vermindert onder (school)kinderen door te werken aan sociaal-emotionele competenties en empathie te vergroten. Wereldwijd wordt het programma in 14 landen op basisscholen gegeven. Sinds 2018 wordt Roots of Empathy op De Heijberg ingezet. 

Het programma bestaat uit een baby en een ouder, bij voorkeur uit de omgeving van de school, die in een schooljaar om de drie weken een bezoek brengen aan de desbetreffende klas. Een getrainde Roots of Empathy instructeur coacht de leerlingen om de ontwikkeling van de baby te observeren en een naam te geven aan de gevoelens van de baby. In deze experimentele vorm van leren, is de baby de 'leerkracht' en gebruikt de instructeur de emoties van de baby om de kinderen hun eigen gevoelens te laten herkennen. Ook wordt gereflecteerd over de eigen gevoelens van het kind en die van andere kinderen. Het programma legt de basis voor een meer veilige en zorgzame groep. De kinderen worden meer bekwaam in het begrijpen van de eigen gevoelens en die van anderen en zijn hierdoor minder geneigd om fysiek of emotioneel een ander pijn te doen of bijvoorbeeld een ander buiten te sluiten. De instructeur bezoekt de groep de week voor en na het bezoek van de baby om het bezoek voor te bereiden en het geleerde te versterken.

Kindercoach 
Als een kind niet lekker in zijn/haar vel zit of tegen problemen aanloopt, kan dit gevolgen hebben voor zijn/haar prestaties op school. Dit kan verschillende oorzaken hebben.

De kindercoach begeleidt kinderen, jong en oud, die eigen doelen willen bereiken. De kindercoach helpt hen zodat ze mentaal sterker worden en zelfvertrouwen krijgen om eigen doelen te kunnen realiseren. Dit gebeurt o.a. met behulp van verschillende spellen en materialen. De kindercoach gaat samen met het kind oplossingsgericht te werk. Door middel van individuele gesprekken komt de kindercoach erachter wat voor het kind de beste aanpak is om tot een oplossing te komen. De kinderen worden tijdens deze sessies meer zelfbewust.

Vertrouwenspersoon
Op de Heijbergschool is juf Caroline de Kluijver de interne vertrouwenspersoon.
Leerlingen vanaf groep 4 krijgen aan het begin van elk schooljaar voorlichting waar ze terecht kunnen met een klacht. Dat kunnen klachten zijn over pestgedrag zowel lijfelijk, mondeling als digitaal. Ook situaties waarin ze zich onveilig voelen op school of thuis kunnen kinderen in een vertrouwelijk gesprek delen. Hiervoor kunnen ze de vertrouwenspersoon direct aanspreken of via een briefje in de speciaal daarvoor opgehangen brievenbus vragen om een gesprek.

Wanneer naar aanleiding van deze gesprekken er verdere acties moeten worden ondernomen neemt de vertrouwenspersoon in overleg met de leerling vervolgstappen. Daarbij kan zij een beroep doen groepsleerkrachten die bij de situatie betrokken moeten worden. Ook kan zij ondersteuning vragen bij de kindercoach, de internbegeleider of de schoolmaatschappelijk werkster.

Schoolmaatschappelijk werk
Als een kind belemmerd wordt in de sociaal-emotionele ontwikkeling is dit vaak merkbaar aan het gedrag van het kind. Dit gedrag kan opgemerkt worden doordat het kind misschien veel aandacht vraagt of moeite lijkt te hebben met het maken van vriendjes. Andere sociaal-emotionele problemen die thuis en op school kunnen worden gesignaleerd zijn bijvoorbeeld gepest worden, bedplassen, faalangstig gedrag vertonen, erg druk of juist erg stil zijn, problemen met de concentratie hebben of gedrag vertonen dat niet bij de leeftijd past.
Als een leerkracht zoiets ziet, zal deze dit met de ouders bespreken. De leerkracht kan de ouder adviseren of doorverwijzen om eens te praten met de schoolmaatschappelijk werker. Ook kan een ouder zelf direct contact opnemen als deze met een bepaalde hulpvraag zit. Schoolmaatschappelijk werk is kortdurende hulpverlening, vertrouwelijk en kosteloos.

Met de schoolmaatschappelijk werker wordt gepraat over de zorg van de ouders of school en waar bepaald gedrag vandaan komt. Samen wordt gekeken wat er gedaan kan worden, eventueel door advies of door de weg te vinden naar de juiste instantie. Daarnaast praat de schoolmaatschappelijk werker ook regelmatig met kinderen, waarvan de ouders altijd op de hoogte worden gebracht.